Os Maios

Os Maios são bonecos representando pessoas, em tamanho natural, vestidos e calçados com a nossa roupa, aprontados tal como as pessoas, em atitudes humanas normais, isolados ou em conjunto, representando cenas do quotidiano (passado ou actual).No dia 1 de Maio, de madrugada, estas figuras (quase sempre realizadas durante a noite de 30 de Abril), são colocados nas portas, varandas, jardins, quintais, ruas, largos, etc.. Junto de cada boneco ou sobre o próprio, estará (ou não) colocada a sua fala.
As origens desta tradição remontam às festas pagãs de Roma antiga. Ao longo dos tempos esta tradição surgia como símbolo da chegada da Primavera ou renascimento da vida vegetal; outros faziam os "Maios" para dar as boas vindas ao mês de Maio, com muitos trabalhos para o agricultor, para que as colheitas corressem bem; outros colocavam os Maios para que o diabo ou as bruxas não entrassem em casa.
Em Portugal, esta tradição e fundamentalmente celebrada no Algarve. A maioria deles ostenta ditos humorísticos cheios de criticas fortes à sociedade e às próprias pessoas que prometeram, mas que nunca cumpriram as suas promessas de um arruamento melhorado, de uma estrada alcatroada ou de um outro qualquer pedido que nunca chegou a ser satisfeito. As críticas vão quase sempre para as pessoas influentes da terra que poderiam fazer um pouco mais por ela.Colocados ao longo da estrada e das ruas, estes simpáticos Maios e Maias, garbosamente vestidos e apetrechados, ou cumprindo mesmo as velhas tradições do vestir antigo, são o gáudio para muita gente que vê ou relê nos seus escritos velhas aspirações das gentes da região, ao mesmo tempo que estes bonecos relembram os velhos e remotos tempos em que as Festas das Maias eram celebradas na Florálias, festa romana em honra de Flora.Antigamente havia no Algarve o velho uso e costume de as pessoas irem para o campo, ao alvorecer do 1º de Maio, para celebrar a chegada da Primavera. As moças enfeitavam-se, então, e por toda a parte se erguiam Maias, que são as giestas em flor.Ano após ano, no mês de Maio, por todo o lado, as giestas em flor povoavam a terra verde e adornavam as janelas, as portas, o gado, as crianças e os jovens. Esta é outra tradição quase no esquecimento no Algarve, mas que está agora a renascer, de ano para ano, com a reunião de familiares e amigos e a romaria para os campos onde já é costume não faltar a carne para assar na brasa, o vinho e os saborosos caracóis cozidos com o aroma dos orégãos.

“Gegužiai”– tai lėlės, vaizduojančios žmones, natūralaus jų dydžio -, aprengtos mūsų rūbais ir apautos mūsų batais, atskirtos ar kartu, vaizduojančios kasdieninio gyvenimo scenas.
Gegužės 1-ąją iš pat ryto šios figūros (dažniausiai padarytos išvakarėse) pastatomas prie durų, verandų, soduose, daržuose, gatvėse, aikštėse ir panašiai. Ant kai kurių lėlių ar šalia jų pritaisoma jų kalba.
Ši tradicija kilo iš pagoniškų senovės Romos švenčių. Ilgainiui ji tapo pavasario pradžios ar augalų atgimimo simboliu; kai kurie žmonės „gegužius“ daro pasveikinti gegužės mėnesiui, atnešančiam daug darbo ūkininkams, taip tikėdamiesi sulaukti gausesnio derliaus; kiti „gegužius“ stato prie durų, kad velniai ir raganos nepatektų į namus.
Portugalijoje ši tradicija populiariausia Algarvės regione. Dauguma lėlių turi humoristinį atspalvį pilną griežtos kritikos visuomenei ir žmonėms, kurie žada, bet niekada neišpildo savo pažadų pagerinti gatves, išasfaltuoti kelius ar patenkinti kitokį prašymą. Kritika dažniausia būna skirta įtakingiems vietos žmonės, kurie galėtų labiau pasistengti dėl visuomenės.
Pastatyti prie kelių ir gatvių, šie simpatiški „gegužiai“ ir „gegužės“, aprengti elegantiškais arba senoviniais tradiciniais rūbais, yra tarsi puošmena žmonėms, kurie perskaito lėlių kalbose senus regiono gyventojų troškimus; kartu jos primena senus laikus, kai lėlių šventė vykdavo per Gegužinę - romėnų šventę floros garbei.
Seniau Algarvėje egzistavo paprotys žmonėms eiti į laukus švęsti pavasario atėjimo gegužės 1-sios išvakarėse. Merginos pasipuošdavo ir visur būdavo iškeltos „gegužes“ – pražydę kadagiai.
Metai po metų gegužės mėnesį sužydėję kadagiai užpildydavo žalią žemę, jais papuošavo langus, duris, gyvulius, vaikus ir jaunuolius. Ši tradicija Algarvėje jau beveik užmiršta, bet atgyja paprotys kasmet susirinkti šeimoms bei draugams į šventę laukuose, kepti mėsą, gerti vyną ir valgyti su oregano prieskoniu paruoštas sraiges.

(translation: Giedrė Liutkevičiūtė)