sexta-feira, 24 de julho de 2009

Vilnius – žaliai balta sostinė / Vilnius - a capital branco-esverdeada




Pasak legendos, po medžioklės Lietuvos didysis kunigaikštis Gediminas užmigo ties Vilnios upe ir susapnavo ant kalno staugiantį didžiulį geležinį vilką. Žynys Lizdeika paaiškino sapno prasmę: čia stovės sostinė, o vilko staugimas reiškia, kad garsas apie ją sklis po visą pasaulį. Gediminas ant kalno pastatė pilį, suteikė jai Vilniaus vardą ir perkėlė čia sostinę iš Trakų. Pirmasis miesto paminėjimas rašytiniuose šaltiniuose taip pat susijęs su Gediminu – jis Vilnių mini savo laiškuose Hanzos miestams, popiežiui ir Europos valdovams 1323 – 1324 m. 1387 m. Vilnius gavo Magdeburgo (savivaldos) teises ir sparčiai plėtojosi. 1579 m. įkurtas universitetas, o tai prisidėjo prie Vilniaus, kaip žydų kultūros centro Šiaurės Europoje, susiformavimo. XVII-XVIII a. miestas nukentėjo nuo karų su Rusija ir Švedija. Nuo 1795 m. iki Pirmojo pasaulinio karo jis priklausė Rusijos imperijai. 1919 m. keletui mėnesių sukurta avantiūristinė Lietuvos–Baltarusijos valstybė su sostine Vilniumi, o 1919 – 1939 m. Vilnius buvo okupuotas Lenkijos. Antrojo pasaulinio karo metais Vilnius ėjo iš rankų į rankas sovietams, naciams ir lietuviams, kol 1944 m. sostinę ir visą Lietuvą okupavo Sovietų Sąjunga. Nuo 1990 m. Lietuva tampa nepriklausoma valstybe su savo istorine sostine Vilniumi. 2009 m. Vilnius tampa Europos kultūros sostine ir kviečia pasigrožėti unikalia įvairių kultūrų ir religijų harmonija alsuojančiu senamiesčiu, vienu didžiausių Europoje, kuris 1994 m. buvo įtrauktas į UNESCO Pasaulio kultūros paveldo sąrašą. Pastaruoju metu vilniečiai vis dažniau savo miestą vadina žaliai balta sostine – ne vien dėl puikiai tarpusavyje derančių kraštovaizdžio ir architektūros, bet ir dėl tokių pačių Vilniaus futbolo klubo spalvų.
Seguindo a lenda, após um dia de caça, o Grão-Duque da Lituânia Gediminas adormeceu ao pé do rio Vilnia e sonhou que um enorme lobo de ferro uivava em cima dum monte. O feiticeiro Lizdeika explicou-lhe o significado do sonho: a capital deveria ser estabelecida no sítio onde uivava o lobo, e o seu uivar significava que todo o mundo o ouviria, a partir desta cidade. Gediminas construiu um castelo em cima do monte, deu-lhe o nome de Vilnius e para lá mudou a capital do reino que se encontrava em Trakai. O nome Vilnius foi mencionado nos anos 1323 e1324 nas cartas que Gediminas escreveu para a cidade de Hanza, para o Papa e governadores da Europa. Em 1387 Vilnius recebeu os direitos de Magdeburbo (direitos de município) e rapidamente se desenvolveu. Em 1579 os jesuítas estabeleceram a universidade e assim contribuíram para a formação de Vilnius como o centro cultural dos judeus no Norte da Europa. Nos séculos XVII e XVIII a cidade foi afectada pelas guerras com a Rússia e a Suécia. A partir de 1795 até à Primeira Guerra Mundial, Vilnius pertenceu ao Império Russo. O estado da Lituânia e Bielorussia com a capital Vilnius, estabelecido em 1919 durou só uns meses. Entre os anos 1919 e 1939 Vilnius foi ocupado pela Polónia. Nos anos da Segunda Guerra Mundial Vilnius passou de mão em mão, soviéticos, nazistas e lituanos até ter sido ocupado pela União Soviética. Em 1990 a Lituânia tornou-se novamente um estado independente com a sua capital histórica Vilnius.
Em 2009 Vilnius é a Capital Europeia da Cultura. No centro histórico da cidade, um dos maiores da Europa e que em 1994 foi incluído na Lista do Património Cultural Mundial da UNESCO, pode apreciar a exclusiva harmonia entre a variedade de culturas e religiões. Recentemente os cidadãos de Vilnius chamam à sua cidade a capital branco-esverdeada - não só por causa da combinação perfeita da paisagem e arquitectura, mas também por causa das cores do clube de futebol de Vilnius.
texto: Milda Leonaviciute
tradução: Giedrė Liutkevičiūtė

Equipa Lituana de saltos para a água, em Portugal / Lietuvos šuolių į vandenį komanda Portugalijoje

Audrone Cyziene e Natalija Tokanova





Durante este mês de Julho, uma equipa de jovens saltadores para a água da Lituânia, encontra-se a estagiar em Portugal, mais propriamente no Porto e no Funchal. Os jovens saltadores são treinados por Audrone Cyziene, que para além de ter sido várias vezes campeã da Lituânia, é também juiz internacional. A comitiva inclui uma jovem saltadora de 15 anos, Natalija Tokanova, a grande esperança da Lituânia para os Jogos Olímpicos de Londres, e reconhecidamente uma das candidatas a uma medalha. Esta oportunidade de estagiar em Portugal adequa-se na perfeição às necessidades da equipa, nesta fase de preparação. Com a colaboração da Embaixada de Portugal em Vilnius, foram encontrados os dois parceiros indispensáveis para a realização do estágio: a Câmara Municipal do Porto e a Associação de Natação da Madeira. Durante os dois estágios estão previstas sessões de aprendizagem para todas as crianças portuguesas que se queiram iniciar nesta prática desportiva. No Porto de 9 a 18 de Julho e na Madeira de 20 a 31 de Julho.
Liepos mėnesį Lietuvos jaunųjų šuolininkų į vandenį komanda treniravosi Portugalijoje: Porte ir Funchal. Jų trenerė Audronė Čyžienė ne tik kelis kartus buvo tapusi Lietuvos čempione, bet taip pat yra tarptautinė teisėja. Komandai taip pat priklauso 15-metė Natalija Tokanova – Lietuvos viltis Londono olimpinėse žaidynėse ir netgi galima medalininkė. Ši galimybė treniruotis Portugalijoje idealiai atitinka komandos poreikius šiame pasiruošimo etape. Bendradarbiaujant su Portugalijos ambasada buvo surasti du partneriai, padėję realizuoti komandiruotes: Porto savivaldybė ir Madeiros plaukimo asociacija. Per dvi komadiruotes buvo numatytos plaukimo pamokos Portugalijos vaikams, kurie norėtų pradėti praktikuoti šį sportą: Porte - liepos 9-tą bei 18-tą dienomis, Madeiroje – liepos 20-tą ir 30-tą dienomis.
(translation: Giedrė Liutkevičiūtė)

sábado, 18 de julho de 2009

lenda do rio Mondego / Mondego upės legenda

foto de Carlos (www.olhares.com)

Era uma vez uma princesa moura que vivia na serra da Estrela.Um dia, passou por ali um cavaleiro francês e viu a linda moura. Diego era o seu nome, casou com ela e foram muito felizes.Um dia, porém, o rei do seu país mandou-o chamar para combater os inimigos que estavam a atacar a França. Diego abandonou o castelo da serra da Estrela, cavalgando, cavalgando…Sozinha, a princesa chorava e chamava:

-Mon Diego!... Mon Diego!...

E tanto chorou, a chamar pelo seu cavaleiro, que as lágrimas formaram um rio a deslizar pela serra enquanto o eco da sua voz se espalhava pelo ar:

-Mon Diegooo!... Mon Diegooo!...

Com o tempo, as palavras da princesa perderam-se no vento, mas ao passar em Coimbra no Choupal, as águas do rio Mondego gemem, imitando as lágrimas da princesa.

(Lenda popular Portuguesa)
Gyveno maurų princesė Estrelos kalne. Vieną dieną jojo pro ten prancūzų raitelis ir pamatė jis gražiąją princesę. Jo vardas buvo Diego, vedė jis ją, ir buvo jie labai laimingi. Tačiau vieną dieną, raitelio šalies karalius pakvietė jį kautis su priešais, kurie užpuolė Prancūziją. Diego išvyko iš Estrelos kalno pilies. Vieniša princesė verkė ir šaukė:
- Mano Diegai! Mano Diegai!

Ir tiek ji verkė dėl savo raitelio, kad iš jos ašarų prie pat kalno atsirado upė, kur princesės balsas aidėjo ore:
- Mano Diegaaai! Mano Diegaaai!

Laikui bėgant princesės žodžius nusinešė vėjas, bet lenkdami Coimbra ten, kur yra žymusis Choupal, Mondego upės vandenys dejuoja taip, kaip verkė princesė.
(translation: Valerija Sinkeviciute)
(translation: Valerija Sinkeviciute)

lenda da Serra da Estrela / Estrelos kalno legenda

foto de Rui Mendez (www.olhares.com)

Chegara aos ouvidos do rei que todas as noites um pastor do alto da serra conversava com uma Estrela a mais bela de todas. O rei mandou chamar o pastor e ordenou-lhe que lhe desse a Estrela, prometendo em troca oferecer-lhe muitas riquezas. O pastor respondeu que preferia continuar a ser pobre do que perder a sua amiga Estrela, sem a qual não podia viver.Ao voltar à sua cabana, no alto da serra, o pastor ouviu a sua Estrela contar o receio que tivera de ele se deixar levar pela ambição da riqueza. O pastor afirmou-lhe a sua grande dedicação. E a Estrela, contente, prometeu-lhe que nunca deixaria de ser sua amiga. Então, o velho pastor, em voz de profeta, exclamou:- De hoje em diante, esta serra há-de chamar-se serra da Estrela.E conta a lenda que, no alto da serra, se vê uma estrela que brilha de maneira estranha e diferente, como que ainda à procura do bom pastor.

(texto de: Fernando Cardoso)
Sužinojo karalius, kad visas naktis piemuo kalno viršuje kalba su pačią gražiausią Estrelą (Žvaigždė). Todėl karalius įsakė pakviesti tą piemenį, ir kad tas jam atiduotų Estelą, už tai siūlydamas daug turtų. Piemuo atsakė, kad geriau jis liks vargšas negu praras savo draugę Estrelą, be kurios jis negalėjo gyventi. Grįžęs į savo trobelę kalno viršuje piemuo išgirdo, kaip Estrela nuogąstavo, kad jis nesutiko jos atiduoti už turtus. Piemuo dar kartą patvirtino savo didįjį sprendimą. Ir patenkinta Estrela pažadėjo jam, kad visada bus jo draugė. Todėl, senas piemuo, tarsi pranašaudamas, sušaukė: „Nuo šiandienos šitas kalnas bus vadinamas Estrelos kalnu“. Ir legenda byloja, kad kalno viršuje galima matyti vieną žvaigždę, kuri keistai ir skirtingai nuo visų kitų švyti, tarsi vis dar ieškodama gerojo piemens.
(translation: Valerija Sinkeviciute)

sexta-feira, 17 de julho de 2009

Joana Amendoeira - Concerto em Kaunas

Kaunas, 9 de Agosto, às 18:00 horas

Kristupo vasaras festivalis - Vilnius 2009

Pedro Amendoeira: "workshop" de guitarra portuguesa - 10,11 de Agosto, Vilnius



Joana Amendoeira: concerto com 9 músicos Lituanos, 11 de Agosto, Vilnius


Joana Amendoeira - Entrevista ao "Festivalio Zurnalas"



segunda-feira, 13 de julho de 2009

A comemorar mil anos da Lituânia no Porto / Lietuvos tūkstantmečio minėjimas Porto mieste

Ao dia 5 deste mês um imenso projecto foi organizado para comemorar mil anos da Lituânia. Às nove horas da tarde (tempo local na Lituânia) o hino nacional de nosso país foi cantado pelos lituanos de todo o mundo. Cada grupo dos representantes fez um filme curto a mostrar momentos quando as pessoas estiveram a cantar o hino nacional e o projecto finalizou-se a juntar todas estas pequenas partes de apresentação num video principal.

Os Lituanos de Portugal também participaram neste projecto, e pelo menos nas três cidades portuguesas o hino foi cantado. Pois nos todos (ou todas :)) que estamos a ficar em Portugal, na cidade do Porto, neste tempo, juntámo-nos para comemorar o aniversário grande de nosso país!

Šio mėnesio 5 d. buvo realizuojama didžiulio masto iniciatyva, skirta Lietuvos tūkstantmečio jubiliejui paminėti. 21 val. Lietuvos laiku viso pasaulio lietuviai sutartinai užtraukė mūsų šalies himną. Kiekviena himną giedojusių lietuvių grupė įamžino iškilmingą momentą trumpame vaizdo įraše. Minėtos iniciatyvos pagrindu trumpieji vaizdo įrašai buvo surinkti ir sujungti į vieną bendrą reportažą.

Portugalijos lietuviai taip pat prisidėjo prie pastarojo projekto: bent trys Portugalijos miestai tą vakarą alsavo lietuviška dvasia. Be abejo, ir mes, lietuvaitės iš Porto, sutartinai sugiedojome Tautišką Giesmę, pagerbdamos Tėvynę didžios sukakties proga!

http://www.youtube.com/watch?v=2wp72jlTKhg

http://www.youtube.com/watch?v=zKyCL1Kx5bk

quinta-feira, 9 de julho de 2009

ARTVILNIUS'09 - Galerias Portuguesas / ARTVILNIUS'09 – Portugalų galerijos

Este é um dos grandes momentos do plano de eventos da Capital da Cultura. Para nós portugueses é com grande orgulho que vemos 4 galerias do nosso país neste certame. Na feira estão representados 28 países e Portugal é o 5º país com mais galerias, logo depois da Lituânia, Letónia, Alemanha e Ucrania. Para além dos países referidos, estão presentes a Argentina, a Arménia, a Austria, a Bielorrússia, a Bélgica, a Bulgária, o Canadá, a Croácia, a Dinamarca, a Estónia, a Finlandia, a França, a Hungria, a Islândia, a Índia, a Italia, o Cazaquistão, a Polónia, a Rússia, a Eslovénia, a Espanha, a Suécia e a Suiça.
As nossas galerias são:
Tai vienas svarbiausių momentų Kultūros sostinės renginių plane. Mes, portugalai, didžiuojamės, turėję progą pamatyti keturias mūsų šalies galerijas šioje parodoje. Tarp dalyvaujančių 28-ių šalių, Portugalija buvo penkta pagal galerijų skaičių, nusileidusi tik Lietuvai, Latvijai, Vokietijai ir Ukrainai. Be jau minėtų šalių, taip pat dalyvavo Argentina, Armėnija, Austrija, Baltarusija, Belgija, Bulgarija, Kanada, Kroatija, Danija, Estija, Suomija, Prancūzija, Vengrija, Islandija, Indija, Italija, Kazachstanas, Lenkija, Rusija, Slovėnija, Ispanija, Šveicarija ir Švedija.Mūsų galerijas galite pamatyti čia:
com os artistas:
Sabhan Adam, Darío Basso, Leonor Brilha, Rómulo Celdrán, Vanessa Chrystie; Ana Rute de Medeiros, Jakub Nepras, Paulo Neves, Carlos No, Paulo Robalo, Cecília Paredes, Vitor Pi, Alberto Plácido e Xawery Wolski

ARTHOBLER.COM (http://www.arthhobler.com/)
Dalyvaujantys menininkai:Sabhan Adam, Darío Basso, Leonor Brilha, Rómulo Celdrán, Vanessa Chrystie; Ana Rute de Medeiros, Jakub Nepras, Paulo Neves, Carlos No, Paulo Robalo, Cecília Paredes, Vitor Pi, Alberto Plácido e Xawery Wolski



IDEIAS IMERGENTES (http://www.imerge.com.pt/)
com os artistas:
Lúcia David, Márcia Lucas, Ema Ribeiro e João Foldenfjord
KYLANČIOS IDĖJOS (http://www.imerge.com.pt/)
Dalyvaujantys menininkai:Lúcia David, Márcia Lucas, Ema Ribeiro ir João Foldenfjord


com os artistas:
Isabel Cabral & Rodrigo Cabral, Maria Caldas Ribeiro, Paulo Moreira e Zaneta Jasaityte

GALERIJA GYVATĖ (http://www.galeriaserpente.com/)
Dalyvaujantys menininkai:Isabel Cabral & Rodrigo Cabral, Maria Caldas Ribeiro, Paulo Moreira ir Žaneta Jasaitytė



ZAUM PROJECTS CONTEMPORARY ART (http://www.zaumprojects.com/)
com os artistas:
Katrin Korfmann, Regine Schuman e Marlon de Azambuja

ZAUM PROJEKTO ŠIUOLAIKINIS MENAS (http://www.zaumprojects.com/)
Dalyvaujantys menininkai:Katrin Korfmann, Regine Schuman ir Marlon de Azambuja


A feira pode ser visitada até ao próximo dia 12 de Julho, nos pavilhões da LITEXPO.

Paroda vyko iki liepos 12-tos dienos LITEXPO parodų centre.

(translation: Giedrė Liutkevičiūtė)

Exposição de Maria Leal da Costa - Kaunas / Maria Leal da Costa ekspozicija Kaune




Abriu em 4 de Julho na galeria "Kauno Paveikdlu Galerija" (K. Donelaicio g. 16) em Kaunas a exposição da escultora Maria Leal da Costa, intitulada "VOAR". A exposição, integrada no festival "Kaunas in Art", estará exposta até ao final de Agosto. Para além da Maria, única representante portuguesa neste importante evento, podemos encontrar trabalhos de artistas da Alemanha, Dinamarca, Estónia, Lituânia, França e Itália.
Liepos 4-tą dieną „Kauno paveikslų galerijoje“ (K Donelaičio 16) buvo atidaryta skulptorės Marios Leal da Costa paroda, pavadinta „SKRISTI“. Ši ekspozicija - „Kaunas in Art“ festivalio dalis – bus atidaryta iki rugpjūčio pabaigos. Be Marios, vienintelės portugalų menininkės šiame svarbiame renginyje, taip pat galite pamatyti Vokietijos, Danijos, Estijos, Lietuvos, Prancūzijos ir Italijos meninkų darbus.
(translation: Giedrė Liutkevičiūtė)

quarta-feira, 8 de julho de 2009

Lietuviškieji Romeo ir Džiuljeta / Romeu e Julieta da Lituânia


Kiekviena tauta turi savo garsiausią romantiškąją porą. Lietuva taip pat turi tragišką meilės istoriją.

XVI-ame amžiuje Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė ir Lenkijos karalystė susijungė į vieną valstybę – Abiejų Tautų Respubliką. Didysis Lietuvos kunigaikštis kartu tapo ir Lenkijos karaliumi. Žygimantas Augustas, kaip karališkos šeimos atstovas, turėjo vesti moterį iš karališkos šeimos. Bet pamilo kilmingą lietuvaitę iš galingiausios Lietuvos giminės. Barbora Radvilaitė, pasak jos amžininkų, buvo viena gražiausių Europos moterų. Ji buvo savo laikams aukšta (162 cm), liekna ir figūringa, šviesiaplaukė ir netgi baltų dantų. Dar daugiau, Barbora domėjosi madomis ir kosmetika, naudojo kvepalus ir veido pudrą. Ir šalia savo moteriško žavesio, ji buvo išsilavinusi ir mokėjo bendrauti. Žygimantas ir Barbora susitikinėjo slapta iki slaptų vedybų iš meilės, kurio įvyko 1547-aisiais metais. Po jų, Žygimantas kovojo už vedybų pripažinimą ir Barboros karūnavimą karaliene, kas įvyko 1550-ųjų gegužės 7-ąją. Tačiau jų laimei nebuvo lemta ilgai tęstis. Barbora mirė Krokuvoje 1551–ųjų gegužės 8–ąją. Savo paskutine valia ji buvo palaidota Lietuvoje, laidotuvių eisena atgabeno jos kūną į Vilnių, kuris ir dabar ilsisi Arkikatedros požemiuose. Žygimantas pėsčiomis ėjo visą kelią nuo Krokuvos iki Vilniaus, tuo parodydamas savo liūdesį ir gedulą.

Komentarai iliustracijoms:
Žygimantas neapleido mylimosios net pačiomis paskutinėmis jos gyvenimo dienomis.
(Milda Leonavičiūtė)
Cada país tem o seu casal romântico famoso. A Lituânia também tem a sua história trágica de amor.


No século XVI o Grão-Ducado da Lituânia e o da Polónia uniram-se formando um país - República das Duas Nações. Assim o grão-duque da Lituânia tornou-se no rei da Polónia. Sigismundo II Augustus como era um herdeiro real deveria casar-se com uma mulher de uma família real, mas apaixonou-se por uma lituana nobre da família mais poderosa da Lituânia. A mulher - Barbora Radvilaitė - de acordo com os escritos de seus contemporâneos, era uma das mulheres mais belas da Europa. Era alta para a sua época (162 cm), magra e feminina, com cabelos loiros e os dentes brancos. Barbora era interessada em moda e cosmética, usou perfumes e pó de arroz. Além do seu charme feminino, era educada e inteligente. Sigismundo e Barbora namoravam e casaram-se em segredo em 1547. Após o casamento Sigismundo lutou muito para legalizá-lo e para declarar Barbora como a sua rainha, o que aconteceu no dia 7 de Maio em 1550. Infelizmente a felicidade deles não durou muito tempo. No dia 8 de Maio de 1551 Barbora morreu em Cracóvia. O último desejo de Barbora foi ser enterrada na Lituânia, por isso o seu corpo foi transportado para Vilnius em cortejo fúnebre, e hoje em dia econtra-se na Catedral de Vilnius. Sigismundo percoreu a pé toda a distância entre Cracóvia e Vilnius, assim mostrando a sua tristeza e luto.

Comentários sobre as ilustrações:

Sigismundo ficou com Barbora até ao último dia da vida dela.

Tradução: Giedrė Liutkevičiūtė

terça-feira, 7 de julho de 2009

ARTVILNIUS'09


The Embassy of Portugal
and
The Instituto Camões


kindly invite you to visit LITEXPO and the Portuguese galleries that are presenting works of Portuguese Artists

Ideias Imergentes - stand 3.3
Arthobler.com - stand 3.11
Zaum Projects Contemporary Art - stand 3.12
Serpente Gallery - stand 4.22


from July 8th until July 12th, at LITEXPO