Dia de Portugal, de Camões e das Comunidades Portuguesas / Portugalijos, Camões ir portugalų bendruomenių diena

O Dia de Portugal, de Camões e das Comunidades Portuguesas, celebrado a 10 de Junho, é o dia em que se assinala a morte de Luís Vaz de Camões em 1580, considerado o maior poeta português de todos os tempos e um dos maiores da Humanidade. O seu génio é comparável ao de Virgílio, Dante, Cervantes ou Shakespeare; das suas obras, a epopéia Os Lusíadas é a mais significativa.
Desconhece-se a data e o local onde terá nascido Camões. Admite-se que nasceu entre 1517 e 1525 e que provavelmente estudou na cidade de Coimbra onde teria freqüentado o curso de Humanidades, talvez no Mosteiro de Santa Cruz, onde tinha um tio padre, D. Bento de Camões. Não havendo registos da passagem do poeta por Coimbra, a cultura refinada dos seus escritos torna a única universidade de Portugal do tempo como o lugar mais provável de seus estudos.
Em 1549 partiu para Ceuta (África) à procura de aventura e juntou-se ao exército na luta contra os mouros. Foi durante uma grande batalha que perdeu o seu olho direito
Luís de Camões viveu em Macau, numa gruta que hoje tem o seu nome, e aí terá escrito boa parte d'Os Lusíadas. Naufragou na foz do rio Mekong, onde conservou de forma heróica o manuscrito da obra, então já adiantada. No desastre teria morrido a sua companheira chinesa Dinamene. Passou também por Goa e Moçambique, tendo regressado a Portugal em 1570.
Os Lusíadas, dedicado ao Rei D. Sebastião que desapareceu em Alcácer Quibir, é considerada a principal epopéia da época moderna devido à sua grandeza e universalidade.
A obra é composta de dez cantos, 1102 estrofes e narra a história de Vasco da Gama e dos heróis portugueses que navegaram em torno do Cabo da Boa Esperança e abriram uma nova rota para a Índia. É uma epopéia humanista, mesmo nas suas contradições, na associação da mitologia pagã à visão cristã, nos sentimentos opostos sobre a guerra e o império, no gosto do repouso e no desejo de aventura, na apreciação do prazer e nas exigências de uma visão heróica.
Morreu pobre, com cerca de 56 anos, em Lisboa, e foi enterrado numa campa rasa de um cemitério de igreja, perto de Santana.Os seus restos mortais encontram-se hoje no Mosteiro dos Jerónimos, onde se encontram também outros grandes vultos de Portugal como os reis D. Manuel I e sua mulher, D. Maria, D. João III e sua mulher D. Catarina, D. Sebastião e D. Henrique e ainda os de Vasco da Gama, de Alexandre Herculano e de Fernando Pessoa.

Portugalijos, Camões ir portugalų bendruomenių diena, švenčiama birželio 10-tą ,-skirta Luís Vaz de Camões mirčiai 1580-taisiais paminėti. Camões laikomas didžiausiu visų laikų portugalų ir netgi visos žmonijos poetu, o jo talentas lyginamas su Virgilijaus, Dantės, Servanteso ar Šekspyro. Svarbiausias jo kūrinys – epas “Lusiados”.
Camões gimimo data ir vieta yra nežinomos. Laikoma, kad jis gimė tarp 1517-tųjų ir 1525- tųjų metų, greičiausiai mokėsi Koimbros mieste, kur pabaigė humanitarinius mokslus, gal būt Santa Cruz vienuolyne, kuriame gyveno jo dėdė kunigas D. Bento de Camões. Nors nėra įrašų, patvirtinančių poeto buvimą Koimbroje, rafinuota jo kūrinių kultūra nukreipia į vienintelį tuo metu Portugalijoje egzistavusį Koimbros universitetą, kaip tikėtiniausią jo studijų vietą.
1549-taisias jis išvyko į Seutą (Afrika) ieškoti nuotykių ir prisijungė prie armijos kovojančios prieš maurus. Viename dideliame mūšyje prarado dešinę akį.
Luís de Camões gyveno Makau, viename urve, šiandien vadinamame jo vardu, kuriame parašė didelę “Lusiadų” dalį. Skendo Mekongo upės žiotyse, bet didvyriškai išsaugojo savo rankraštį. Per šią nelaimę žuvo jo kompanionė kinė Dinamenė. Camões taip pat lankėsi Goa bei Mozambike, 1570-taisiais grįžo į Portugaliją.
“Lusiados” - kūrinys skirtas karaliui D. Sebastião, kuris pradingo Alcácer Quibir, - dėl savo didingumo ir universalumo yra laikomas pagrindiniu moderniųjų laikų epu.
Kūrinys susideda iš 10 dalių, 1102 strofų ir pasakoja istoriją apie Vasko da Gamą bei kitus Portugalijos didvyrius, kurie apiplaukė Gerosios Vilties kyšulį ir atvėrė naują kelią į Indiją. Tai humanistinis epas, net savo prieštaravimuose, krikščioniško požiūrio į pagonių mitologiją asociacijose, priešinguose jausmuose apie karą ir imperiją, poilsyje ir nuotykių troškime, malonumo vertinime ir herojinės vizijos reikalavimuose.
Luís de Camões mirė vargdamas Lisabonoje, sulaukęs maždaug 56 metų ir buvo palaidotas negiliame vienos bažnyčios kapinių kape, netoli Santanos. Šiandien jo palaikai saugomi Jeronimų vienuolyne, kartu su kitų didžių asmenų palaikais: karaliaus D. Manuel I ir jo žmonos D. Marios, karaliaus D. João III I ir jo žmonos D. Catarinos, D. Sebastião ir D. Henrique, taip pat Vasco da Gamos, Alexandre Herculano ir Fernando Pessoa.

(translation: Giedrė Liutkevičiūtė)